Cây nhà hàng xóm mọc lấn sang ranh giới đất nhà mình có được tự ý hái quả không?

Cây nhà hàng xóm mọc lấn sang ranh giới đất nhà mình có được tự ý hái quả không? Đây là những trường hợp xảy ra rất nhiều trên thực tiễn đời sống.

1. Cây nhà hàng xóm có quả mọc lấn sang ranh giới đất nhà mình có được tự ý hái?

Theo Điều 175 của Bộ luật Dân sự 2015, ranh giới giữa các bất động sản liền kề thường được xác định thông qua các phương tiện như thỏa thuận giữa các bên liên quan hoặc thông qua quyết định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền. Trong một số trường hợp, ranh giới cũng có thể được xác định dựa trên tập quán hoặc sự tồn tại không tranh chấp trong một khoảng thời gian đủ lâu, thường là từ 30 năm trở lên, theo nguyên tắc sử dụng đất lâu dài. Ngoài ra, quy định pháp lý thường cũng cấm lấn chiếm hoặc thay đổi mốc giới ngăn cách giữa các bất động sản, kể cả trong trường hợp mốc giới là các yếu tố như kênh, mương, hào, rãnh, hoặc bờ ruộng. Việc này giúp bảo vệ tính riêng tư và quyền lợi của mỗi bên, đồng thời giữ cho ranh giới giữa các bất động sản được giữ vững và ổn định. Mọi chủ thể đều phải tuân thủ và bảo vệ ranh giới chung này để đảm bảo sự hòa hợp và tránh tranh chấp về quyền lợi đất đai. Điều này là quan trọng để duy trì trật tự và sự công bằng trong quản lý và sử dụng đất đai.

Người sử dụng đất chỉ được phép sử dụng không gian và lòng đất theo chiều thẳng đứng từ ranh giới của thửa đất của mình. Điều này có nghĩa là họ chỉ có quyền sử dụng phần của đất mà họ sở hữu và không được phép làm ảnh hưởng đến việc sử dụng đất của người khác. Khi thực hiện các hoạt động như trồng cây hoặc thực hiện các hoạt động khác trên khuôn viên đất của mình, người sử dụng đất phải tuân thủ ranh giới đã được xác định. Điều này bao gồm việc không vượt qua ranh giới và không làm ảnh hưởng đến đất của người khác. Trong trường hợp rễ cây hoặc cành cây vượt quá ranh giới sang đất của người khác, người sử dụng đất phải cắt tỉa phần vượt quá này, trừ khi có thỏa thuận khác. Điều này nhằm đảm bảo rằng không gian và quyền lợi của mỗi bên được bảo vệ và tôn trọng. Những quy định này giúp tạo ra một môi trường sử dụng đất đai công bằng và hài hòa, đồng thời giảm thiểu xung đột và tranh chấp giữa các bên liên quan.

Điều 176 của Bộ luật Dân sự 2015 cũng quy định về mốc giới ngăn cách giữa các bất động sản. Các chủ sở hữu bất động sản liền kề có thể thỏa thuận về việc dựng cột mốc, hàng rào, trồng cây, hoặc xây tường ngăn trên ranh giới để làm mốc giới ngăn cách, và những vật mốc giới này là sở hữu chung của các chủ thể đó. Trong trường hợp mốc giới ngăn cách được tạo ra bởi một bên và được chủ sở hữu bất động sản liền kề đồng ý, mốc giới ngăn cách đó sẽ là sở hữu chung và chi phí xây dựng sẽ do bên tạo ra chịu trách nhiệm, trừ khi có thỏa thuận khác. Nếu chủ sở hữu bất động sản liền kề không đồng ý và có lý do chính đáng, bên đã tạo ra mốc giới ngăn cách phải dỡ bỏ. Quy định này giúp giải quyết các tranh chấp liên quan đến việc xác định và quản lý mốc giới ngăn cách giữa các bất động sản liền kề, đồng thời tạo ra cơ chế để các bên có thể tự do thỏa thuận và làm rõ quyền lợi của mình trong quá trình này.

Từ những điều khoản trên, có thể hiểu rằng trong trường hợp hai nhà hàng xóm thỏa thuận sử dụng cây làm mốc giới ngăn cách, và cây này nằm trên ranh giới hoặc gần ranh giới của hai thửa đất, thì cây đó được xem là một phần của mốc giới ngăn cách và là sở hữu chung của cả hai bên. Trong trường hợp này, cả hai bên đều có quyền hưởng các lợi ích từ cây và có trách nhiệm chung trong việc bảo quản và chăm sóc nó. Nếu cây chỉ là cây trồng thông thường và không được sử dụng làm mốc giới ngăn cách, mà chỉ có rễ hoặc cành cây vươn sang phần đất của người hàng xóm, theo nguyên tắc, bạn có quyền yêu cầu họ cắt tỉa phần vượt quá ranh giới. Tuy nhiên, bạn không được phép thu hoạch hoa quả của cây đó hoặc thực hiện bất kỳ hành động nào gây hại hoặc làm thiệt cho cây của người hàng xóm mà không có sự đồng ý của họ. Sự phân biệt này giúp làm rõ quyền và trách nhiệm của các bên trong việc quản lý và sử dụng đất đai cũng như giải quyết các tranh chấp liên quan đến cây trồng và mốc giới ngăn cách.

2. Có thể thoả thuận để thu hoạch quả từ cây nhà hàng xóm lấn sang đất nhà mình không?

Theo Điều 191 của Bộ luật Dân sự 2015, người không phải là chủ sở hữu có quyền sử dụng tài sản dựa trên thỏa thuận với chủ sở hữu hoặc theo quy định của pháp luật. Do đó, nếu có thể thỏa thuận với chủ sở hữu thì vẫn có quyền thu hoạch phần quả từ cây này.

Tuy nhiên, trong trường hợp không đạt được thỏa thuận thì tất nhiên là không được phép thu hoạch. Chúng ta có quyền yêu cầu hàng xóm thực hiện việc cắt tỉa phần cây lấn sang đất của nhà mình, theo quy định tại Điều 177 của Bộ luật Dân sự 2015 như sau: Khi cây cối hoặc công trình xây dựng có nguy cơ sập đổ xuống bất động sản liền kề và xung quanh, chủ sở hữu tài sản phải ngay lập tức thực hiện các biện pháp khắc phục, bao gồm cả việc chặt cây, sửa chữa hoặc dỡ bỏ công trình xây dựng đó, theo yêu cầu của chủ sở hữu bất động sản liền kề và xung quanh hoặc theo yêu cầu của cơ quan nhà nước có thẩm quyền. Trong trường hợp không tự nguyện thực hiện, chủ sở hữu bất động sản liền kề và xung quanh có quyền yêu cầu cơ quan nhà nước có thẩm quyền tiến hành chặt cây hoặc phá dỡ. Chi phí chặt cây hoặc phá dỡ sẽ do chủ sở hữu cây cối hoặc công trình xây dựng đó chịu.

3. Tự ý chặt tán cây nhà hàng xóm lấn sang ranh giới đất nhà mình có bị phạt không?
Theo quy định tại Điều 15 của Nghị định 144/2021/NĐ-CP, việc tự ý chặt tán cây của hàng xóm mà vươn sang đất của mình có thể bị xử phạt vi phạm hành chính vì hành vi hủy hoại hoặc cố ý làm hư hỏng tài sản của cá nhân. Mức phạt được quy định như sau:

– Phạt tiền từ 3.000.000 đồng đến 5.000.000 đồng cho mỗi hành vi sau đây: Hủy hoại hoặc cố ý làm hư hỏng tài sản của cá nhân, trừ trường hợp vi phạm quy định tại điểm b của khoản 3 Điều 21 của Nghị định này; Dùng thủ đoạn hoặc tạo ra hoàn cảnh để buộc người khác đưa tiền hoặc tài sản; Gian lận hoặc lừa đảo trong việc môi giới, hướng dẫn giới thiệu dịch vụ mua, bán nhà, đất hoặc các tài sản khác; Mua, bán, cất giữ hoặc sử dụng tài sản của người khác mà biết rõ tài sản đó do vi phạm pháp luật mà có; Sử dụng, mua, bán, thế chấp, cầm cố trái phép hoặc chiếm giữ tài sản của người khác; Cưỡng đoạt tài sản nhưng không bị truy cứu trách nhiệm hình sự.

– Biện pháp xử phạt bổ sung: Tịch thu tang vật, phương tiện vi phạm hành chính đối với các hành vi quy định tại các điểm a, b, c và d của khoản 1 và các điểm a, b, c và đ của khoản 2 của Điều này; Trục xuất người nước ngoài có hành vi vi phạm hành chính quy định tại các khoản 1 và 2 của Điều này.

– Biện pháp khắc phục hậu quả: Buộc nộp lại số lợi bất hợp pháp có được do thực hiện hành vi vi phạm quy định tại các điểm c, d và đ của khoản 2 của Điều này; Buộc trả lại tài sản do chiếm giữ trái phép đối với hành vi vi phạm quy định tại các điểm đ và e của khoản 2 của Điều này; Buộc khôi phục lại tình trạng ban đầu đối với hành vi vi phạm quy định tại điểm a của khoản 2 của Điều này.

Vì vậy, việc tự ý chặt tán cây nhà hàng xóm vươn sang đất của mình có thể bị xử phạt vi phạm hành chính với mức phạt từ 3.000.000 đồng đến 5.000.000 đồng với hành vi huỷ hoai hoặc cố ý làm hư hỏng tài sản của người khác.