Bộ ảnh màu cực hiếm về Việt Nam hơn 100 năm trước

Dưới đây là một số bức ảnh màu hiếm hoi về Việt Nam cách đây hơn 100 năm, trong bộ sưu tập của ông chủ ngân hàng người Pháp Albert Kahn được giới thiệu trên trang Belle Indochine của Pháp.

Quan Tổng đốc một tỉnh gần Hà Nội (1915). Ngày xưa đây là một chức quan trao cho người đứng đầu một vùng hành chính gồm nhiều tỉnh thành. Ở Việt Nam, từ năm Tân Mão 1831, năm thứ 12 triều vua Minh Mạng, nhà vua chia Việt Nam thành 31 tỉnh, trong đó miền Bắc có 6 quan tổng đốc: Sơn Hưng Tuyên, Hà Ninh, Ninh Thái, Hải An, Định An, Lạng Bình. (Ảnh: belleindochine.free.fr)

Năm 1909, Albert Kahn bắt đầu thực hiện dự án “kho ảnh về cuộc sống của con người trên Trái đất” để ghi lại những hình ảnh từ nhiều địa điểm khác nhau trên thế giới bằng hệ thống chụp và xử lý ảnh bằng kính màu, phương pháp chụp ảnh màu đầu tiên trên thế giới.

Albert Kahn đã cử các nhiếp ảnh gia của mình tới hơn 50 quốc gia trên toàn cầu. Đội ngũ của ông đã thực hiện tổng cộng 72.000 bức ảnh, tạo thành bộ sưu tập lớn nhất từ trước tới nay trong giai đoạn “sơ sinh” của ảnh màu. Họ đã chụp những bức ảnh màu đầu tiên ở các quốc gia xa xôi đối với phương Tây thời đó, trong đó có Việt Nam.

Là người mơ mộng và có tư tưởng quốc tế hóa, ông chủ ngân hàng người Pháp Albert Kahn (1860 – 1940) tin rằng mình có thể tăng cường sự giao thoa văn hóa và hòa bình giữa các dân tộc qua nghệ thuật nhiếp ảnh.

Năm 1929, sự sụp đổ của phố Wall buộc Kahn phải ngừng dự án. Mặc dù ngân hàng bị phá sản sau cuộc Đại suy thoái nhưng bộ sưu tập của ông vẫn “đứng vững”. Ông qua đời năm 1940 và để lại cho thế giới một bộ sưu tập ảnh màu vô cùng quan trọng, một cuốn lịch sử sống động nhất về cuộc sống con người đầu thế kỷ 20.

Sau đây là một số hình ảnh về Việt Nam trong các năm 1914 – 1916 trong bộ sưu tập của Albert Kahn:

Phố Paul Bert (năm 1914/1915), nay là phố Tràng Tiền, Hà Nội. Paul Bert là một nhà động vật học, sinh lý học, và chính trị gia người Pháp, ngoài đường Paul Bert thì tên ông còn được chính quyền thực dân Pháp ở Đông Dương dùng đặt tên một vườn hoa ở Hà Nội, vườn hoa Paul Bert (nay là vườn hoa Lý Thái Tổ). (Ảnh: belleindochine.free.fr)

Quan Thống sứ Bắc kỳ bên người vợ và 4 người con, 1915. (Ảnh: belleindochine.free.fr)

Eue des Ferblamctiers (phố Hàng Thiếc), Hà Nội, 1915. Ngày nay phố này là nơi tập trung các nhà sản xuất những mặt hàng bằng tôn, kẽm, sắt tây và gương soi. Trước thời Pháp thuộc, đây là nơi sản xuất và bày bán các loại hàng đúc bằng thiếc như cây đèn, cây nến, lư hương, ấm, khay đựng chén… (Ảnh: belleindochine.free.fr)

Cầu Long Biên là cây cầu thép đầu tiên bắc qua sông Hồng Hà Nội, ngày xưa vốn được đặt tên là Paul Doumer, theo tên của Quan Toàn quyền Đông Dương Paul Doumer. Khởi công năm 1898 và hoàn thành năm 1902. (Ảnh: belleindochine.free.fr)

Một ngôi chùa trên đường đến huyện Tam Đảo, Vĩnh Phúc, tháng 4/1916. (Ảnh: belleindochine.free.fr)

Các hương chức gần Hà Nội. (Ảnh: belleindochine.free.fr)

Một gia đình khá giả tại Việt Nam năm 1915. (Ảnh: belleindochine.free.fr)

Thuyền trên vịnh Hạ Long, 1916. (Ảnh: belleindochine.free.fr)

Hòn Gai, Hạ Long, Quảng Ninh năm 1915. (Ảnh: belleindochine.free.fr)

Sông Tam Bạc, Hải Phòng, 1915. (Ảnh: belleindochine.free.fr)

Phố Hàng Gai, Tết Trung thu năm 1915. Một phần con phố hồi cuối thế kỷ 19 có tên là phố Hàng Tiện: có những cửa hàng nhỏ, thợ vừa tiện vừa bán những đồ thờ, mâm bồng, đèn nến, ống hương, đài rượu, khuôn ván, mõ gỗ… Họ tiện cả những thứ nói trên nhưng cỡ nhỏ bé để trẻ con chơi. (Ảnh: belleindochine.free.fr)

Một con thuyền của người Hoa kiều, 1915. (Ảnh: belleindochine.free.fr)

Vịnh Hạ Long, 1915. (Ảnh: belleindochine.free.fr)

Một bà đồng, 1915. (Ảnh: belleindochine.free.fr)

Thầy đồ viết câu đối để bán tại Hà Nội 1915. Xin chữ thầy đồ ngày Tết là truyền thống dân gian từ xưa, khi đó đa phần không biết chữ nên mới có phong tục thờ chữ trong nhà để mơ ước con cháu sau này được học hành, làm ăn phát đạt. Sau này thì nó đơn giản là một phong tục với mong muốn mang lại may mắn, bình an cho gia đình. (Ảnh: belleindochine.free.fr)

Những người bán gạo, 1914 – 1915. (Ảnh: belleindochine.free.fr)

Chợ Bắc Lệ, Lạng Sơn, 1915. (Ảnh: belleindochine.free.fr)

Vùng biên giới Trung Quốc, làng Na-Cham năm 1915 (ngày nay là thị trấn Na Sầm thuộc huyện Văn Lãng, tỉnh Lạng Sơn). Ở thị trấn Na Sầm, người ta hầu như không dùng tiền mặt, nếu có thì chủ yếu là tiền lẻ. Ở đây có chợ Na Sầm, đa phần hàng hoá được mua bán bằng cách trao đổi. (Ảnh: belleindochine.free.fr)

Mỏ than Hòn Gai, 1915. (Ảnh: belleindochine.free.fr)